Effectief Engels uitspraakonderwijs

Uit een onderzoek wat ik in 2010 deed, bleek dat zowel op middelbare scholen als op lerarenopleidingen uitspraak van Engels nog geen standaard onderdeel is van het curriculum. Toen Mike Hannay en Laura Rupp aangaven dat zij bereid waren om mij te begeleiden in een promotietraject waarin ik de relatie tussen tweedetaalverwervingsonderzoek en goed taalonderwijs tot in de diepte kan uitwerken, was ik erg enthousiast. Ik kan nu met beide passies, onderwijs en fonologie, aan het werk, en daarmee beter onderwijs proberen te faciliteren.

De eerste studie heeft betrekking op de inhoud van het uitspraakonderwijs. Dit project onderzoekt een mogelijke factor binnen de tweedetaalverwerving: subjectieve saillantie. Het gaat hierbij om klanken die L2-leerders zelf als saillant percipiëren. Om de waarde van ‘subjectieve saillantie’ te toetsen worden van klassen in het Scala College experimentele groepen gevormd. Zij krijgen aspecten van de uitspraak van het Engels in verschillende volgorde aangeboden.
Om de inhoud van het onderwijs te bepalen wordt ook een context- en probleemanalyse uitgevoerd middels vragenlijsten en interviews met docenten Engels en leerlingen van het Scala College. Op basis van het ontstane profiel wordt lesmateriaal ontworpen dat aansluit en inspeelt op de tegenwoordige ‘lingua franca’ functie van het Engels en de behoeften en attitudes van huidige generaties taalgebruikers. De deelnemende schooldocenten krijgen een training over uitspraakonderwijs en ontwikkelen leeractiviteiten op basis van beproefd materiaal.

In de tweede studie wordt een antwoord gezocht op de vraag of het uitspraakonderwijs een positief effect heeft op leesvaardigheid. Onderzoek heeft het bestaan aangetoond van een zgn. ‘phonological loop’ in het werkgeheugen: gelezen materiaal wordt gedurende twee seconden vastgehouden, gesubvocaliseerd en fonologisch gedecodeerd. Walter (2008) stelt dat als een fonologische representatie niet adequaat is, het tekstbegrip in de weg staat. Zij doet daarom de aanbeveling om tijdens lessen leesvaardigheid aandacht te besteden aan uitspraak. Dit project onderzoekt of er daadwerkelijk een causaal verband is. Hiertoe integreren de deelnemende docenten hun uitspraakonderwijs in hun leesvaardigheidsonderwijs.

Dit project wil een concrete bijdrage leveren aan het optimaliseren van het uitspraakonderwijs Engels, gericht op succesvolle communicatie. Daarnaast wil het de leesvaardigheid van leerlingen versterken. Op basis van de onderzoeksresultaten kan het curriculum van uitspraakonderwijs geoptimaliseerd worden en tevens een bijdrage worden geleverd aan theorievorming op het gebied van tweedetaalverwerving.

Universiteit promotieonderzoek: Vrije Universiteit Amsterdam