Vakdidactiek Geesteswetenschappen

Weg met het hokjesdenken: zakelijk en literair lezen gecombineerd. Het effect van een geïntegreerde aanpak voor het leesonderwijs op leesvaardigheid.

Een kritische en bewuste leeshouding is essentieel in onze samenleving. Een substantieel deel van de Nederlandse jongeren ontbeert echter een dergelijke leeshouding. Jongeren lezen wel, maar te weinig ‘diep’ en het huidige begrijpend leesonderwijs nodigt daar te weinig toe uit. Het is te ver losgezongen, focust zich voornamelijk op het aanleren van leesstrategieën en mist betekenisvolle inhoud en samenhang. Daarnaast bestaat in het leesonderwijs momenteel een rigide onderscheid tussen zakelijk en literair lezen en dit maakt dat beide vormen van lezen op een andere manier worden gedoceerd en getoetst. Dit onderscheid doet geen recht aan het complexe medialandschap waarin we leven en is op basis van leestheorieën lastig verdedigbaar.

Op basis van Educational Design Research ontwikkel ik in mijn promotieonderzoek een redeneerdidactiek die het schoolvak en het leesonderwijs vakinhoudelijk en vakdidactisch versterkt en integreert en die betere lezers beoogt. Een redeneerdidactiek maakt het mogelijk om vaardigheden geïntegreerd aan te bieden en te verbinden aan relevante vakinhoud. Binnen een redeneerdidactiek verwerven leerlingen stapsgewijs inzichten door teksten te analyseren, te verbinden aan bestaande kennis en ideeën, te koppelen aan bronnen om deze vervolgens te interpreteren en te beoordelen.

Eerdere onderzoeken toonden al aan dat redeneren binnen het schoolvak Nederlands succesvol ingezet kan worden om leerlingen relevante inzichten op te laten doen. De ontwikkelde redeneerdidactieken zijn echter domeinspecifiek (taalkunde, literatuuronderwijs) en houden daarmee een zekere fragmentatie binnen het schoolvak in stand. In dit project beoog ik een redeneerdidactiek te ontwikkelen die de verschillende domeinen van het schoolvak (taalkunde, taalbeheersing, communicatie- en literatuurwetenschap) integreert.

Een geïntegreerde aanpak voor het leesonderwijs sluit aan bij de recente vakdidactische ontwikkelingen die ernaar streven het schoolvak Nederlands vakinhoudelijk te versterken en meer samenhang te geven.

Universiteit promotieonderzoek: Tilburg University