Vakdidactiek Geesteswetenschappen

Vakdidactiek > Artikelen per: Liselore van Ockenburg

Dr. L. (Liselore) van Ockenburg

Gepromoveerde NWO
Onderzoeker Postdoc VO GW

Betrokkenheid Vakdidactiek GW

Liselore van Ockenburg is een van de onderzoekers van Postdoc VO GW 2023.

Postdoc onderzoek

Het versterken van academische vaardigheden: Een onderzoek naar de bruikbaarheid van lessen over synthetiseren als voorbereiding op het profielwerkstuk op het Stedelijk Gymnasium Den Bosch en het effect ervan op de kwaliteit van theoretische kaders.

Het Stedelijk Gymnasium Den Bosch (SGDB) is aangesloten bij Wetenschapsoriëntatie Nederland (WON), een samenwerkingsverband van scholen die academische vaardigheden in het curriculum integreren. Een belangrijke academische vaardigheid is het schrijven van een theoretisch kader voorafgaand aan een (profiel)onderzoek dat relevante broninformatie coherent en begrijpelijk representeert. Veel leerlingen op het SGDB hebben daar moeite mee. Lessen om syntheses op basis van bronnen te schrijven hadden een positief effect op tekstkwaliteit en zouden een basis kunnen bieden voor een goede voorbereiding op het schrijven van een theoretisch kader. Maar daarvoor is meer nodig. Leerlingen moeten zich bewust worden van het disciplinespecifieke karakter van een theoretisch kader en leren hoe ze beschikbare IT-hulpmiddelen verstandig kunnen inzetten. Dit onderzoek verkent de bruikbaarheid en effectiviteit van een ontwerp dat voortbouwt op een lessenserie syntheseteksten schrijven om leerlingen van het SGDB binnen WON-lessen in klas 4 voor te bereiden op het schrijven van een theoretisch kader.

Universiteit van Amsterdam

Publicaties

  • Bouwer, R., van Ockenburg, L., van der Loo, J., & van Weijen, D. (2022). Literatuurstudie naar de kenmerken van effectief schrijfonderwijs in het voortgezet onderwijs.
  • Flores-Ferres, M., Van Weijen, D., Van Ockenburg, L., Ten Peze, A., Alkema, E., Holdinga, L., & Rijlaarsdam, G. (2023). Writing to Understand and Being Understood: Basic Design Principles for Writing Instruction. In Development of Writing Skills in Children in Diverse Cultural Contexts: Contributions to Teaching and Learning (pp. 393-427). Cham: Springer International Publishing.
  • Ockenburg, L. van, Weijen, D. van, & Rijlaarsdam, G. (2018). Syntheseteksten leren schrijven in het voortgezet onderwijs; Het verband tussen schrijfaanpak en voorkeur voor leeractiviteiten. Levende Talen Tijdschrift, 19(2), 3-14. - Download
  • Ockenburg, L. van, (2019). Comparatief beoordelen in D-PAC. Leerlingen vergelijken teksten en geven feedback in handige online tool. Levende Talen Magazine, 106(1). - Download
  • Ockenburg, L. van, Weijen, D. van, & Rijlaarsdam, G. (2019). Learning to Write Synthesis Texts: A review of intervention studies. Journal of Writing Research, 10(3). - Download
  • Ockenburg, L. van, Weijen, D. van, & Rijlaarsdam, G. (2021). Een mini-interventie: het effect van een animatievideo van drie minuten op de integratie van broninformatie in syntheseteksten. Pedagogische Studiën, 98(1), 46-66. - Download
  • Ockenburg, L. van, Weijen, D. van, & Rijlaarsdam, G. (2021). Learning how to synthesize: The design and evaluation of a reading-writing learning unit for high-school students. L1-Educational Studies in Language and Literature, 21, 1-33. - Download
  • Ockenburg, L. van, van Weijen, D., & Rijlaarsdam, G. (2022). Beoordeling van schrijfopdrachten door leerlingen; Effecten van een korte beoordelaarstraining. Levende Talen Tijdschrift, 23(2), 14-26. - Download
  • Ockenburg, L. van, van Weijen, D., & Rijlaarsdam, G. (2023). Choosing how to plan informative synthesis texts: Effects of strategy-based interventions on overall text quality. Reading and Writing, 36(4), 997-1023. - Download
  • Ockenburg, L. van, van Weijen, D., & Rijlaarsdam, G. (2023). Syntheseteksten leren schrijven; Een systematische evaluatie van het ontwerp van een lessenreeks voor leerlingen in de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Levende Talen Tijdschrift, 24(1), 3-14.- Download

Opleiding en achtergrond

Lerarenopleiding eerstegraads Nederlands Radboud Universiteit

Werkkring

Docent Nederlands op het Stedelijk Gymnasium van ‘s-Hertogenbosch.

Promotieonderzoek

Synthesis Writing. Teaching high school students how to read, plan, draft, and revise.

Als docent Nederlands wilde ik in mijn promotieonderzoek graag een onderwerp onderzoeken dat zeer relevant is voor het schoolvak Nederlands en ik wilde materiaal ontwikkelen dat docenten Nederlands zouden kunnen en willen gebruiken in de klas. Daarom ging ik onderzoek doen naar syntheseteksten. Een synthesetekst is een tekst waarin je informatie uit verschillende bronnen samenvoegt en verwerkt tot een nieuw geheel. Dit is een belangrijke vaardigheid, waarbij leesvaardigheid en schrijfvaardigheid onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Ik heb een lessenreeks ontwikkeld die 3-vwo’ers stap voor stap begeleidt bij het schrijven van een synthesetekst over een actueel onderwerp. Ik hield daarbij rekening met de verschillende schrijfaanpakken die leerlingen kunnen hebben, zoals vooraf plannen of juist direct beginnen met schrijven, en hoe die hun schrijfproces en -product kunnen beïnvloeden.

Op mijn eigen school, het Stedelijk Gymnasium Den Bosch, voerde ik samen met twee collega’s, de eerste versie van de lessenreeks uit. Ik onderzocht hoe goed de lessen uitvoerbaar waren in de praktijk. Voor de docenten, maar ook voor de leerlingen. En natuurlijk wilde ik weten of de leerlingen betere syntheseteksten gingen schrijven. Ik was grotendeels tevreden over de uitkomsten. Zowel docenten als leerlingen vonden de lessen goed uitvoerbaar en de kwaliteit van de syntheseteksten verbeterde. Er was echter ook een punt waarover ik niet tevreden was. En dat had te maken met de schrijfaanpak. Ik wilde namelijk een lessenreeks ontwikkelen die voor alle leerlingen even effectief was. Dit bleek niet het geval. Leerlingen leken zich nauwelijks bewust van hun schrijfaanpak. Daarom voegde ik een extra les toe waarin leerlingen hun eigen schrijfaanpak vergeleken met de aanpak van andere leerlingen van hun leeftijd.

De tweede versie van de lessenreeks werd uitgevoerd op drie verschillende scholen in Nederland en de extra les werkte. De resultaten lieten zien dat de lessenreeks de kwaliteit van de syntheseteksten significant verbeterde, en dat de schrijfaanpak geen invloed meer had op het leereffect.

03/06/2022

Nederlands

Universiteit van Amsterdam